Małżonkowie niejednokrotnie zastanawiają się jak ustanowić rozdzielność majątkową. Zasadniczo istnieją dwa sposoby na wprowadzenie rozdzielności majątkowej do ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej – w drodze umowy oraz orzeczenia sądowego. Jeżeli małżonkowie trakcie małżeństwa nabyli lub posiadają składniki majątkowe, ustanowienie rozdzielności majątkowej pozwala na przeprowadzenie podziału majątku wspólnego.
Intercyza – umowa małżeńska majątkowa
Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność małżeńska majątkowa. Jeżeli istniej między stronami zgoda mogą one ustanowić rozdzielność majątkową u notariusza w drodze aktu notarialnego – powszechnie nazywany intercyzą. W przypadku braku zgody stron pozostaje tylko droga procesu sądowego.
Jak ustanowić rozdzielność majątkową w drodze orzeczenia sądowego?
Każdy z małżonków ze względu na ważne powody może wystąpić do sądu z wnioskiem o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku. Sąd może ustanowić rozdzielność z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa. Ważne powody to sytuacja, która stwarza poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków – jeden z małżonków trwoni majątek np. gra w kasynie, wyprzedaje składniki majątkowe, a uzyskane środki przeznacza na alkohol.
Czy wierzyciel może wystąpić o orzeczenie rozdzielności?
Wierzyciel jednego z małżonków wystąpić do sądu o rozdzielność musi uprawdopodobnić, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.
Przymusowy ustrój majątkowy
Oprócz umowy majątkowej małżeńskiej oraz orzeczenia sądu, przepisy prawne przewidują ustanowienie rozdzielności z mocy prawa. Taką sytuacją jest ubezwłasnowolnienie częściowe i całkowite lub ogłoszenie upadłości jednego z małżonków.
Wady i zalety
Zaletą rozdzielności jest brak odpowiedzialności za długi zaciągnięte przez drugiego małżonka. Warunkiem koniecznym jest wiedza wierzyciela o istnieniu rozdzielności w chwili zawarcia umowy. Wadą jest to, że małżonkowie prowadzą osobne gospodarstwa domowe.
Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie
Ustanowienie rozdzielności majątkowej nie ma wpływu na kwestie związane z dziedziczeniem. Aby pozbawić spadku współmałżonka można sporządzić testament i pominąć jego osobę jako stronę uprawnioną do spadku. Małżonkowi w takim przypadku jednak przysługuje prawo do zachowku. W przypadku pozostawienia długów spadkowych przez małżonka można odrzucić spadek lub przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza.
Rozdzielność jako skutek rozwodu
Rozwód powoduje powstanie między stronami rozdzielności majątkowej.
Podsumowanie: Ustanowienie rozdzielności majątkowej
Odpowiedź na pytanie jak ustanowić rozdzielność majątkową zależy od relacji panujących między małżonkami. Jeżeli są oni w stanie porozumieć się w sprawie podziału składników majątkowych zgromadzonych w trakcie małżeństwa takim sposobem może być zawarcie stosownej umowy u notariusza. W przeciwnym wypadku pozostaje droga sądowa, na której pomocnym może być adwokat w sprawach rodzinnych.